Pobudzające działanie herbaty
Autor: Paulina Tortyna
Herbata oprócz walorów sensorycznych posiada również wiele korzystnych dla organizmu właściwości. Odpowiednio zaparzona herbata wykazuje działanie orzeźwiające i pobudzające. Za takie właściwości odpowiada zawarta w herbacie kofeina.
Kofeina występująca w herbacie zwana jest teiną. Wraz z teofiliną i teobrominą należy do alkaloidów purynowych – substancji, które pełnią rolę naturalnych pestycydów roślinnych. Chronią roślinę przed rozwojem patogenów i insektów.
Teina wykazuje najsilniejsze działanie pobudzające ośrodkowo spośród alkaloidów purynowych występujących w herbacie. Teofilina charakteryzuje się mniejszą aktywnością, natomiast teobromina nie wykazuje działania pobudzającego na układ ośrodkowy.
Teina silnie działa na korę mózgową i ośrodkowy układ nerwowy. Poprawia koncentrację, pamięć, spostrzegawczość, zwiększa jasność i precyzję myślenia. Zmniejsza uczucie znużenia i wyczerpania psychofizycznego organizmu. Poprawia przemianę materii. Rozszerza naczynia krwionośne, co powoduje złagodzenie, a nawet zniesienie bólu głowy. W niektórych przypadkach zwiększa ciśnienie krwi. Ma działanie moczopędne, zwiększa wydzielanie soku żołądkowego. Wchłaniana jest szybko w przewodzie pokarmowym, przenika barierę krew – mózg.
Nadmierne spożycie kofeiny może wywołać działania niepożądane. Dlatego spożycie herbaty powinno być ograniczone do 5-6 filiżanek dziennie. Jeśli spożywamy kofeinę z innymi produktami (kawa, coca-cola, napoje energetyczne, leki przeciwbólowe) to ta ilość powinna być jeszcze zmniejszona.
Przy nadmiernym spożyciu kofeina może wywołać działania niepożądane, takie jak:
-ból głowy
-bezsenność
-niemożność skupienia uwagi
-drżenie mięśniowe
-niemiarowość serca
-drażliwość
-reakcje alergiczne
-dolegliwości żołądkowo – jelitowe.
W przypadku spożycia kawy działanie kofeiny pojawia się dość szybko, osiąga po ok. 30 min swoją wartość maksymalną i ustępuje stopniowo w ciągu 2 – 3 godz. Po spożyciu naparu herbacianego początek działania teiny jest opóźniony, natomiast jego trwanie przedłużone.
Herbata zawiera 2 razy więcej kofeiny (teiny) niż kawa, jednak do przygotowania 1 porcji naparu herbacianego wykorzystuje się znacznie mniej herbaty niż kawy. Ostatecznie kofeiny zawartej w naparze herbacianym jest znacznie mniej niż w odpowiedniej ilości naparu kawy.
Zawartość kofeiny:
Kawa rozpuszczalna (150 ml) - średnio 65 mg (40 - 120)
Kawa parzona (150 ml) – średnio 85 mg
Herbata parzona (150 ml) – średnio 30 mg (20 - 60)
Na zawartość herbaty w naparach ma wpływ wiele czynników : odmiana, warunki uprawy, dojrzałość rośliny, wielkość liści, sposób parzenia (temperatura wody i czas), rodzaj używanej herbaty (sypka czy ekspresowa). Zawartość teiny w suchej masie zależy również od stopnia fermentacji (herbata czarna, zielona, biała, oolong).
Miłośników kawy na pewno ciężko będzie przekonać do zastąpienia małej czarnej herbatą. Mimo to, warto w ciągu dnia sięgnąć po filiżankę dobrej herbaty. Na pewno podziała na nas orzeźwiającą i rozjaśni myślenie w trakcie pracowitego dnia.
mgr inż. Paulina Tortyna
Dietetyk
Przeczytaj także: Soczewica – „przez żołądek do…głowy”
