Bogactwo składników płynące z mleka
Autor: Agnieszka Daria Kula
Mleko- bogactwo składników
Mleko stanowi bardzo wartościowy element diety. Jest bardzo dobrym źródłem łatwo przyswajalnego wapnia. Wapń z mleka przyswajany jest przez organizm aż w 80%, z warzyw i produktów zbożowych w znacznie mniejszym stopniu. Poza tym mleko zawiera łatwo przyswajalne przez organizm człowieka białko oraz pewne ilości wit. A, D, E, K, B2.
Nie jest prawdą, że mleko szkodzi i dzieci nie powinny go pić. Wręcz przeciwnie. Owszem u niektórych dzieci występuje alergia na białko mleka krowiego, ale w większości ustępuje ona między trzecim a piątym rokiem życia.
Zalety płynące z picia mleka
Jest ono szczególnie ważne w żywieniu dzieci, młodzieży i osób po 65. roku życia. Chodzi tu konkretnie o wapń, którego dobrym źródłem jest mleko i jego przetwory. Organizm reaguje na obniżony poziom wapnia produkcją parathormonu. Jest to hormon, który sprawia, że wapń z kości kierowany jest do krwi, przez co wysycenie kości wapniem zmniejsza się i dochodzi do jego ubytku z kości. Kości stają się wtedy słabsze i wrażliwsze na złamania. Stopniowo dochodzi do rozwoju osteoporozy. Oczywiście wapń możemy dostarczyć nie tylko spożywając produkty mleczne, jednak najlepiej jest on przyswajalny właśnie z mleka (około 80%). Z warzyw i produktów zbożowych przyswajalność wapnia jest ograniczona z powodu obecności w tych produktach błonnika pokarmowego. Odpowiednia co do wieku podaż wapnia zmniejsza ryzyko rozwoju osteoporozy.
Ostatnie badania wykazały, że kobiety które dostarczały sobie odpowiednią ilość wapnia z mleka i produktów mlecznych miały o 15% rzadziej nadwagę niż te, które nie spożywały mleka, serów, kefiru, maślanki, itd. Ważne jest oczywiście, żeby spożywać produkty mleczne o obniżonej zawartości tłuszczu. Dzieciom od 3 roku życia powinno podawać się już mleko 1,5-2% tłuszczu.
Wapń zawarty w produktach mlecznych o obniżonej zawartości tłuszczu wpływa na oporność na insulinę, zmniejszając przez to ryzyko otyłości i zespołu metabolicznego. Zespół metaboliczny rozpoznaje się u osób z otyłością brzuszną i współtowarzyszącymi nadciśnieniem tętniczym i/lub podwyższonym poziomem glukozy na czczo i/lub wysokim poziomem cholesterolu frakcji LDL i/lub niskim poziomem cholesterolu frakcji HDL oraz podwyższonymi wartościami trójglicerydów w surowicy krwi. Przeprowadzono badanie na grupie 1072 mężczyzn w wieku 45-64 lata. U tych, którzy spożywali zalecane ilości produktów mlecznych ryzyko wystąpienia zespołu metabolicznego było o 40% mniejsze niż w grupie mężczyzn, którzy sporadycznie lub w niewielkich ilościach spożywali przetwory z mleka.
Korzyści z picia mleka odnoszą również kobiety po okresie menopauzy. Zaobserwowano bowiem, że kobiety które w swojej diecie spożywały odpowiednie ilości mleka i produktów mlecznych były mniej podatne na rozwój raka piersi.
Mleko warto również pić ze względu na zawarty w nim koniugowany kwas linolowy (CLA), który to związek ma właściwości przeciwnowotworowe.
U osób pijących dostateczną ilość mleka obserwuje się ponadto obniżone ryzyko chorób układu krążenia, a to za sprawą folianów zawartych w mleku. Związki te bowiem obniżają poziom homocysteiny we krwi. Hiperhomocysteinemia jest uznawana za jeden z czynników ryzyka choroby niedokrwiennej serca. Do wspomnianej hiperhomocysteinemii prowadzi właśnie niedobór kwasu foliowego w diecie.
Prawidłowo skomponowana dieta, a więc spożywanie odtłuszczonych produktów mlecznych, dużej ilości warzyw i owoców obniża ryzyko zachorowania na cukrzycę typu 2, a także obniża ciśnienie tętnicze krwi. Osoby odżywiające się w ten sposób są mniej zagrożone udarem niedokrwiennym mózgu, ryzyko to jest mniejsze nawet o 27%.
Jakie mleko dla kogo?
Dzieci:
• Modyfikowane mleko początkowe- dla zdrowych niemowląt w wieku 0-6 miesięcy, których mama nie może lub z różnych powodów nie chce karmić piersią.
• Mleko modyfikowane następne- dla zdrowych dzieci w wieku 6-12 miesięcy.
• Mleko modyfikowane junior- mogą pić zdrowe niemowlęta powyżej 10 miesiąca życia.
• Mleko hipoalergiczne- stosowane jest w zapobieganiu alergii pokarmowej, dla dzieci których rodzice i/lub rodzeństwo mają alergię
• Mieszanki lecznicze (hydrolizaty o znacznie zmniejszonej alergenności)- dla dzieci ze stwierdzoną alergią pokarmową
• Preparaty AR (sztuczne mleko z zagęszczaczem)- dla niemowląt z chorobą refleksową z towarzyszącymi zaburzeniami wzrastania spowodowanymi stratami energetycznymi w przebiegu regurgitacji.
• Mieszanki sojowe- dzieci z galaktozemią, wrodzonym niedoborem laktazy, udokumentowanym wtórnym niedoborem laktazy, alergią na białko mleka krowiego, ale tylko wtedy gdy nie występuje biegunka lub enteropatia, dzieci na diecie wegetariańskiej (z tym, że taka dieta jest nieodpowiednia dla dzieci, gdyż nie pokrywa ona zapotrzebowania na białko i żelazo)
Dzieci powyżej 3 roku życia, młodzież i osoby dorosłe powinny wybierać mleko o zmniejszonej zawartości tłuszczu, najlepiej 1,5-2% tłuszczu. Mleko pijemy głównie ze względu na zawarty w nim wapń, witaminy A, D, E i białko. Nie należy wybierać mleka 0-0,5% tłuszczu, bowiem nie ma ono powyższych witamin, gdyż one rozpuszczają się
w tłuszczach. Nawet osoby z nadmierną masą ciała powinny wybierać mleko o zawartości tłuszczu 1,5%.
mgr Agnieszka Daria Kula
Dietetyk
Przeczytaj także: Nasiona roślin strączkowych w żywieniu dzieci
