banner

Cukrzyca epidemią XXI wieku!

Autor: Administrator

Czy ta przewlekła choroba grozi polskim niemowlętom i małym dzieciom?

W listopadzie w wielu miastach na całym świecie rozbłyśnie błękitne światło – symbol chorych na cukrzycę. Podświetlone Empire State Building, wieża Eiffla czy choćby opera w Sydney pokazują, że cukrzyca dotyczy każdego zakątka naszej planety. Zachorowalność na cukrzycę stale rośnie, a ONZ określa ją jako pierwszą niezakaźną epidemię na świecie. Można zachorować na nią na każdym etapie życia, niestety dolegliwości związane z wysokim poziomem cukru we krwi obserwowane są już nawet u dzieci poniżej 5. roku życia . Z okazji Światowego Dnia Cukrzycy, obchodzonego 14 listopada, warto zastanowić się, jak w kluczowym okresie 1000 pierwszych dni życia dziecka rodzice mogą zapobiegać rozwojowi cukrzycy w przyszłości.

Cukrzyca uwarunkowana już w czasie ciąży

Obok czynników genetycznych najczęstszą przyczyną cukrzycy jest nadwaga i zbyt duża ilość cukru w codziennej diecie . Dodatkowym czynnikiem ryzyka jest mała aktywność fizyczna . Jednak predyspozycja do rozwoju cukrzycy jest kształtowana już od pierwszych dni życia, jeszcze w brzuchu mamy .

Wyniki badań sugerują, że nieprawidłowa masa ciała kobiety w ciąży, zarówno zbyt niski jak i zbyt wysoki przyrost masy ciała w ciąży, a także nadwaga i otyłość przed ciążą mogą być przyczyną cukrzycy u matki, a także w przyszłości u dziecka. Właściwa dieta kobiety to prewencja rozwoju cukrzycy ciężarnych u matki. Jej pojawienie się w trakcie ciąży jest sygnałem ostrzegawczym dla kobiety i jest nie bez znaczenia dla zdrowia dziecka. Oznacza, że organizm ma predyspozycję do zachorowania na cukrzycę typu 2. Zaleca się zatem, by kobiety ciężarne unikały częstego spożywania słodyczy i zastępowały słodkie przekąski owocami, owocami suszonymi bez dodatku cukru czy orzechami. Alternatywą dla pełnych pustych kalorii słodkości może być także gorzka czekolada, własnoręcznie przygotowane ciasteczka zbożowe z mąki pełnoziarnistej z dodatkiem suszonych owoców lub bananów. Przyszła mama powinna także wykluczyć z diety słodzone i gazowane napoje oraz ograniczyć ilość cukru dodawanego do kawy zbożowej lub herbaty. W tym okresie ważna jest regularna kontrola masy ciała i umiarkowana aktywność fizyczna, dostosowana do etapu ciąży i stanu zdrowia kobiety. Ćwiczenia fizyczne w ciąży i podczas laktacji mają swoje niewątpliwe zalety, w tym zmniejszenie ryzyka nadciśnienia i cukrzycy .

Już w czasie ciąży mama rozpoczyna kształtowanie nawyków żywieniowych dziecka. 1000 pierwszych dni życia, liczonych od momentu poczęcia, ma fundamentalne znaczenie dla zdrowia malucha teraz i w dorosłym życiu. W tym okresie jego organizm intensywnie się rozwija – dojrzewa układ pokarmowy oraz programuje się metabolizm. Pierwsze lata życia są kluczowe w rozwoju późniejszych preferencji smakowych i zwyczajów żywieniowych . Jeśli małe dziecko jest nieprawidłowo żywione, zwiększa to prawdopodobieństwo, że w przyszłości wystąpią u niego objawy otyłości , która jest jedną z głównych przyczyn rozwoju cukrzycy. Niestety, jak wynika z badania Instytutu Matki i Dziecka, w Polsce już 32% niemowląt i małych dzieci ma nieprawidłową masę ciała .

Karmienie piersią to także profilaktyka cukrzycy!

Zgodnie z zaleceniami WHO w trakcie pierwszych 6 miesięcy życia dziecko należy karmić wyłącznie piersią . Mleko matki zawiera wszystkie niezbędne dla prawidłowego rozwoju organizmu dziecka wartości odżywcze (oprócz witaminy D i K, które należy suplementować). Pokarm kobiecy odgrywa istotną rolę w obronie organizmu przed nadmiernym przyrostem masy ciała i jest uznawany za jeden z podstawowych elementów profilaktyki nadwagi i otyłości w pierwszych latach dziecka.

Rozszerzanie diety – tak, cukier – nie

Na etapie rozszerzania diety, gdy dziecko może jeść coraz więcej produktów, prowadzenie diety wspierającej prawidłowy rozwój musi opierać się przede wszystkim na pełnowartościowych i różnorodnych posiłkach dostosowanych do wieku i potrzeb rozwijającego się organizmu. Jednym z najczęstszych błędów żywieniowych popełnianych w czasie rozszerzania diety jest dosładzanie posiłków i napojów, by dostosowywać ich smak do upodobań osób dorosłych . Warto wiedzieć jednak, że najmłodsi chętnie akceptują smak neutralny. Małe dziecko, które otrzymuje słodkie dania w późniejszym wieku również będzie częściej i chętniej jadło takie produkty. Polscy eksperci i Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) jednogłośnie zalecają, by w jadłospisie niemowląt unikać dodawania cukru. Jego nadmiar sprzyja również m.in. kolce, próchnicy zębów i otyłości, zaburzeniom łaknienia oraz zaparciom .

Słodkie dzieciństwo słono kosztuje

Cukier warto ograniczać na każdym etapie 1000 pierwszych dni życia. Niestety z badań wynika, że w Polsce już pięciomiesięczne dzieci dostają słodycze, a aż 75% dzieci po 1. roku życia spożywa nadmierną ilość cukru. Oprócz słodyczy duże ilości cukru można znaleźć w wielu przekąskach typu fast food, keczupie, słodzonych płatkach śniadaniowych czy dżemach. Warto zastąpić je zdrowymi przekąskami, np. przecierami owocowymi lub samodzielnie przygotowanym budyniem czy kisielem bez dodatku cukru. Z diety najmłodszych zdecydowanie należy wykluczyć gazowane i słodzone napoje, a w ich miejsce wprowadzać wodę, koktajle mleczno-owocowe lub kakao.

Szacuje się, że w Polsce na cukrzycę choruje aż 2,6 miliona osób, z czego cukrzyca rozpoznana i leczona stanowi 60% przypadków . Bardzo ważna w zakresie zapobiegania epidemii cukrzycy jest więc edukacja rodziców. To oni bowiem mają wpływ na kształtowanie zwyczajów i nawyków żywieniowych, które mają znaczenie dla zdrowia dziecka, także w jego dorosłym życiu.

Więcej informacji na temat prawidłowego żywienia kobiet w ciąży, kobiet karmiących piersią oraz najmłodszych dzieci znaleźć można na stronie edukacyjnego programu 1000 pierwszych dni dla zdrowia www.1000dni.pl.

Bibliografia:
1.Szajewska H., Horvath A., Żywienie i leczenie żywieniowe dzieci i młodzieży, Medycyna Praktyczna, 2017
2.Diabetes Fact sheet WHO. Updated July 2017 http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs312/en/
3.Szajewska H., Horvath A., Żywienie i leczenie żywieniowe dzieci i młodzieży, Medycyna Praktyczna, 2017
4.Diabetes Fact sheet WHO. Updated July 2017 http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs312/en/
5.Poradnik żywienia dla kobiet w ciąży, Instytut Matki i Dziecka, Warszawa 2013.
6.Poradnik żywienia dla kobiet w ciąży, Instytut Matki i Dziecka, Warszawa 2013.
7.Szajewska H. i wsp., Zasady żywienia zdrowych niemowląt. Zalecenia Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci. Pediatria, 2014, 11.3 321-338.
8.Cheng TO: Obesity is a global challenge. The American Journal of Medicine 2006; 119, 6: 11.
9.Raport z badania „Kompleksowa ocena sposobu żywienia dzieci w wieku od 5. do 36. miesiąca życia – badanie ogólnopolskie 2016 rok”, Weker H., Socha P., wsp., Instytut Matki i Dziecka, Warszawa 2017.
10.Szajewska H. i wsp., Zasady żywienia zdrowych niemowląt. Zalecenia Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci. Pediatria, 2014, 11.3 321-338.
11.Żywienie niemowląt i małych dzieci, Zasady postępowania w żywieniu zbiorowym, http://www.imid.med.pl/images/do-pobrania/Zywienie_niemowlat_www.pdf
12.Poradnik żywienia niemowląt, Medycyna Praktyczna, Kraków 2016.
13.Poradnik żywienia dziecka w wieku od 1. do 3. roku życia, Instytut Matki i Dziecka, Warszawa 2013.
14.Raport z badania „Kompleksowa ocena sposobu żywienia dzieci w wieku od 5. do 36. miesiąca życia – badanie ogólnopolskie 2016 rok”, Weker H., Socha P., wsp., Instytut Matki i Dziecka, Warszawa 2017.
15.Poradnik żywienia dziecka w wieku od 1. do 3. roku życia, Instytut Matki i Dziecka, Warszawa 2013.
16.Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę, Stanowisko Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego, Diabetologia Kliniczna 2016, tom 5, Suplement A.

Zobacz także:

Kategorie

Pierwszy w Polsce kurs programowania dla dzieci, gdzie uczymy tworząc prawdziwe programy, a nie gry.
Sklep przepisy-dla-dzieci.pl
Pomysłowe prezenty dla dzieci. Sklep w Warszawie.