Właściwości zdrowotne owoców sezonowych

Autor: Beata Smulska

Jesień obfituje w wiele owoców sezonowych, pochodzących z polskich sadów i ogrodów. Są to głównie jabłka, ale też gruszki, śliwki, jagody, brzoskwinie, nektarynki...

Czy zdajemy sobie sprawę, jak bardzo wartościowe są one dla naszego zdrowia i samopoczucia?

Borówka amerykańska, działa uspokajająco i przeciwbólowo, a także obniża poziom „złego" cholesterolu (LDL) i podnosi poziom „dobrego" (HDL). Owoce borówki amerykańskiej stosuje się także w leczeniu zespołu przewlekłego zmęczenia (CFS), infekcji skóry, zaburzeń przewodu pokarmowego, a także chorób nerek i układu moczowego, ponieważ uniemożliwiają bakteriom przyleganie do nabłonka dróg moczowych. Borówka amerykańska jest też skuteczna w profilaktyce niektórych chorób nowotworowych, zawiera bowiem duże ilości fitoestrogenu, czyli hormonu roślinnego, który skutecznie blokuje działanie enzymów przyczyniających się do powstawania tzw. nowotworów hormonozależnych, np. niektórych nowotworów piersi, tarczycy czy wątroby (zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn). Podobne, antynowotworowe właściwości mają też obecne w borówkach dwa kwasy: foliowy, który wspomaga ochronę organizmu przed rakiem macicy, a w czasie ciąży wspiera prawidłowy rozwój płodu w łonie matki. Drugim kwasem jest kwas egalowy, który przeciwdziała rozwojowi nowotworów: m.in. płuc, przełyku oraz krtani.

Z badań przeprowadzonych przez chińskich naukowców wynika, że owoce borówki amerykańskiej, a konkretnie jednej z jej odmian – borówki rózgowatej (V. ashei), hamują replikację wirusa zapalenia wątroby typu C, a tym samym zapobiegają rozwojowi marskości wątroby oraz działają ochronnie na hepatocyty (komórki wątroby).

Borówka amerykańska jest także stosowana w leczeniu chorób oczu, takich jak zaćma i zwyrodnienie plamki żółtej. Podobno w czasie II wojny światowej brytyjscy piloci z Royal Air Force jedli borówkę w celu poprawy widzenia w nocy.

Gruszki były znane w Europie już od czasów prehistorycznych. Świadczą o tym znalezione podczas wykopalisk na terenie Włoch i Szwajcarii pozostałości suszonych owoców z epoki kamienia łupanego i epoki brązu. Ze składników mineralnych gruszka najwięcej zawiera potasu, ale także bogata jest w fosfor, wapń, magnez, sód, miedź, żelazo, a także bor i jod. W owocu występują kwasy owocowe (kwas jabłkowy, kwas cytrynowy), węglowodany, olejki eteryczne, błonnik i pektyny. Zawiera także witaminy: A, B1, B2, B6, C i PP.

Owoce gruszy są bardzo zdrowe i wbrew panującej opinii, nie są ciężkostrawne, mogą je jeść nawet osoby z wrażliwym żołądkiem, muszą jedynie pamiętać, by najpierw bardzo dokładnie pogryźć każdy kawałek. Gruszkę Williama zaleca się podawać niemowlakom w formie deseru. Z kolei kompot z suszu, powinny pić osoby ze stanami zapalnymi układu pokarmowego, ma także właściwości przeciwgorączkowe i jednocześnie taki napój idealnie gasi pragnienie.

Miękkie dojrzałe gruszki pobudzają trawienie i przeciwdziałają zaparciom, a spożywane w większych ilościach mogą nawet wywołać biegunkę, natomiast niektóre odmiany cierpkie i mało soczyste, zawierające dużo garbników leczą biegunki. Zaleca się jedzenie gruszek przy zapaleniach dróg moczowych, kamicy nerkowej, przy stanach zapalnych gruczołu krokowego. Sok z gruszek łagodnie obniża ciśnienie i uszczelnia naczynia włosowate. Natomiast napar ze świeżych skórek gruszy stosuje się w formie okładów na trudno gojące się rany i owrzodzenia.

W Polsce występuje wiele odmian śliwek, np. mirabelka, węgierka, renkloda, prezydent. Mało kto wie, że ten niepozorny owoc ma mnóstwo dobroczynnych właściwości. Niestety śliwka jest niedoceniana i bardzo często przegrywa z innymi owocami, jeżeli chodzi o popularność.

Wszystkie rodzaje śliwek mają podobne wartości odżywcze. Są źródłem witamin C, A, E, B6 i K. Zawierają wapń, potas, żelazo, fosfor, magnez, polifenole i błonnik. Ze względu na bogactwo składników odżywczych śliwek nie powinno zabraknąć w zdrowej diecie. Zarówno suszone jak i świeże owoce są nieocenione i niestety też niedoceniane.

Dzięki dużej ilości błonnika śliwki poprawiają perystaltykę jelit, przeciwdziałają zaparciom. Pektyny (rodzaj błonnika), łącząc się z kwasami organicznymi, usuwają gromadzący się w komórkach tłuszcz i cholesterol. Śliwki mają silne działanie antyoksydacyjne – szczególnie ciemne odmiany.

Dzięki zawartości błonnika i antyoksydantów śliwki chronią przed rakiem jelita grubego. Wystarczy jeść 3-4 owoce dziennie. Śliwki działają także przeciwmiażdżycowo – hamują wchłanianie się cholesterolu.

Także jedzenie suszonych śliwek jest dla nas korzystne. Chociaż zawierają aż 360 kalorii w 100 gramach, pod wieloma względami są cenniejsze niż świeże owoce. Zawierają pięć razy więcej witaminy A i siedem razy więcej błonnika. Są też bogatym źródłem fosforu i żelaza. Mają działanie przeczyszczające, regulują pracę układu pokarmowego. Mimo że suszone śliwki mają dużo kalorii, mogą być elementem.. diety odchudzającej. Powodują uczucie sytości, są więc doskonałym pomysłem na przekąskę. Poza tym przyspieszają metabolizm, przeczyszczają jelita, hamują wchłanianie cukru i cholesterolu.

Oprócz właściwości, które wpływają na stan naszego zdrowia, śliwki wpływają na urodę. Polecane są osobom zmagającym się z pękającymi naczynkami – dzięki zawartości witaminy K (reguluje procesy krzepnięcia krwi) i C (uszczelnia naczynia krwionośne).

Tak więc biegnijmy jutro z samego rana na pobliski bazarek lub do sklepu, kupujmy owoce, jedzmy je i bądźmy zdrowi!

Smacznego!

mgr inż. Beata Smulska
Dietetyk

Przeczytaj także: Awokado