Tłuszcze w diecie najmłodszych
Autor: Marta Hyla
Jaką rolę pełnią tłuszcze w organizmie dziecka?
• Tłuszcze stanowią bardzo dobre źródło energii – 1 g tłuszczu dostarcza ponad dwukrotnie więcej kcal niż węglowodany czy białka
• Oprócz energii tłuszcze pożywienia dostarczają niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych. Dlaczego niezbędnych? Otóż pewnych kwasów tłuszczowych organizm nie jest w stanie sam wyprodukować – są to kwasy tłuszczowe z rodzin omega-3 i omega-6
• Ponadto w tłuszczach pożywienia rozpuszczają się witaminy: A, D, E, K. Tłuszcze są niezbędne do przyswojenia tych witamin przez organizm dziecka
• Są materiałem do budowy błon komórkowych oraz decydują o ich przepuszczalności oraz właściwościach receptorowych
• Mają swój udział w syntezie hormonów
• Są składnikiem płynów ustrojowych organizmu
• Nienasycone kwasy tłuszczowe są niezbędne do prawidłowego wzrostu młodego organizmu oraz zwiększają odporność dziecka na infekcje
Zapotrzebowanie na tłuszcze:
• Zapotrzebowanie na tłuszcze u niemowląt w pierwszym półroczu życia kształtuje się na poziomie 40-55% energii całodziennej racji pokarmowej. Mleko mamy zawiera właśnie taką ilość tłuszczu, tak więc nie ma potrzeby wzbogacania w tłuszcze diety niemowląt w tym okresie życia. Nie bez znaczenia jest jednak dieta mamy karmiącej, która powinna obfitować w tłuszcze roślinne i ryby morskie. W przypadku karmienia sztucznego mleko modyfikowane zawiera odpowiednią dla niemowlęcia w tym wieku ilość tłuszczu.
• W drugim półroczu życia stopniowo rozszerzamy dietę maleństwa. Zapotrzebowanie na tłuszcz jest nadal wysokie. Tłuszczami, które możemy podać naszemu maleństwu są wysokiej jakości masło, oliwa z oliwek lub olej rzepakowy
• W pierwszym i kolejnych latach życia dziecka (aż do osiągnięcia pełnej dojrzałości) zapotrzebowanie na tłuszcze jest nieco niższe niż w okresie niemowlęcym (aczkolwiek nadal wyższe niż dla osób dorosłych) i kształtuje się ono na poziomie 30 35% energii. W diecie osób dorosłych tłuszcze powinny stanowić 25-30% energii całodziennej racji pokarmowej.
Jakie tłuszcze podawać dzieciom?
• Dzieci powinny otrzymywać produkty dostarczające wysokiej wartości kwasów tłuszczowych (jedno- i wielonienasyconych). Nienasycone kwasy tłuszczowe są odpowiedzialne za prawidłową pracę układu krążenia, stan skóry i naczyń krwionośnych oraz prawidłowe gojenie się ran. Znajdziemy je w olejach roślinnych (rzepakowy, oliwa z oliwek, lniany, sojowy, słonecznikowy, z pestek winogron) a także w orzechach, nasionach oraz tłustych rybach morskich. Oleje najlepiej podawać do potraw na surowo (np. do surówek). Należy wystrzegać się smażenia potraw przeznaczonych do spożycia przez dzieci
• W diecie najmłodszych należy zwrócić uwagę na podaż nasyconych kwasów tłuszczowych, które spożywane w nadmiarze wywierają niekorzystny wpływ na organizm. Kwasy tłuszczowe nasycone znajdziemy w produktach pochodzenia zwierzęcego (smalec, słonina, masło, tłuste wędliny i mięso). O ile produktów tj. smalec czy słonina bezwzględnie nie należy podawać dzieciom, o tyle do smarowania pieczywa (do 3 roku życia dziecka) powinno używać się dobrego gatunkowo masła a nie margaryny (nawet tej kubkowej). Margaryny to utwardzone tłuszcze roślinne zawierające kwasy tłuszczowe typu trans powstałe w trakcie produkcji. Izomery trans kwasów tłuszczowych wywierają bardzo szkodliwy wpływ na organizm człowieka. Wysokiej jakości margaryny kubkowe zawierają co prawda nieznaczne ilości tych niepożądanych izomerów, aczkolwiek margaryny kostkowe są ich bardzo bogatym źródłem. Z tego powodu należy unikać podaży potraw czy produktów spożywczych, do wytworzenia których używa się margaryn kostkowych (torty z masami na bazie margaryn kostkowych, wyroby cukiernicze – ciasta, ciasteczka).
mgr inż. Marta Hyla
Dietetyk
Przeczytaj także: Odrobina egzotyki - owoc smaczliwki
