Co z tą kawą ?
Autor: Natalia Ciesielczuk
Współczesne społeczeństwo ze względu na prowadzenie coraz szybszego trybu życia znacznie chętniej sięga po różnego rodzaju napoje niwelujące zmęczenie, poprawiające pamięć, koncentrację czy zwiększające aktywność naszej pracy. Substancją, która posiada wyżej wymienione właściwości jest kofeina, występująca przede wszystkim w ziarnach kawy.
Wiele różnych historii opowiada o odkryciu właściwości, jakie posiada kawa. Jedno z opowiadań mówi o arabskim pasterzu, który zaciekawił się zachowaniem swoich kóz, ponieważ zwierzęta dziwnie zachowywały się po zjedzeniu owoców z pobliskiego drzewa. Postanowił więc sam ich spróbować i odkrył, że wraz z ich spożyciem minęły senność i zmęczenie. Natomiast kolejna legenda mówi o mnichach z Etiopii, którym wywar z kawy pomagał przetrwać długie, noce modlitwy.
Pojawienie się pierwszych plantacji kawy sięga roku 575 n.e. Występowały one wówczas na Wyżynie Abisyńskiej oraz Półwyspie Somalijskim. Jednak picie kawy zostało zapoczątkowane dopiero około XI- XII wieku przez mieszkańców Półwyspu Arabskiego. W Europie pierwsza kawiarnia powstała dopiero w 1645 r. we Włoszech, w Walencji. Trudno jest natomiast powiedzieć, w jaki sposób kawa dotarła do Polski, najprawdopodobniej drogą lądową z Turcji lub morską z Holandii, a był to koniec XVII wieku.
Obecnie uprawia się kawę na około 10 milionach hektarów ziemi znajdujących się w 80 państwach, zazwyczaj położonych w obszarze pomiędzy Zwrotnikiem Raka a Zwrotnikiem Koziorożca. Głównymi producentami, dostarczającymi ponad połowę produkowanej kawy, są tylko trzy państwa, Brazylia Kolumbia oraz Wietnam.
Na samym początku warto zaznaczyć, że spożywanie kawy w umiarkowanych ilościach nie jest w żaden sposób szkodliwe dla naszego organizmu, co więcej, udowodniono, że prawdopodobnie znajdujące się w kawie substancje pomagają w walce z niektórymi nowotworami oraz odpowiadają za wiele korzystnych procesów mających miejsce w naszym organizmie.
Do tej pory odkryto, że w kawie znajduje się około 700 różnych związków, najważniejszymi z nich są tłuszcze, węglowodany, woda, kwasy roślinne, proteiny, alkaloidy, związki mineralne oraz substancje aromatyczne. W zależności od tego, czy mamy do czynienia z ziarnami palonymi, czy też nie, zawartości poszczególnych substancji w kawowym naparze są różne.
Najważniejszą substancją czynną znajdującą się w kawie jest kofeina, lecz oprócz niej znajdują się także polifenole, które także wykazują biologicznie czynne efekty. Polifenole posiadają właściwości przeciwnowotworowe, są silnymi przeciwutleniaczami, wiążą metale ciężkie pochodzące z pożywienia, hamują postawanie złogów i blaszek miażdżycowych, mają właściwości przeciwzapalne, przeciwbakteryjne, opóźniają rozkład witaminy C oraz pomagają w różnego rodzaju schorzeniach kardiologicznych oraz cukrzycy.
Spożywanie kawy poprawia naszą pamięć i koncentrację, niweluje uczucie zmęczenia oraz senności, obniża także ryzyko zachorowania na marskość wątroby. Ponadto, wpływa pozytywnie na układ trawienny, przyspiesza metabolizm oraz zmniejsza ryzyko zachorowania na raka wątroby oraz jelita, a także ogranicza powstawanie próchnicy. Ostatnio pojawiły się także badania wskazujące na istotne obniżenie ryzyka wystąpienia choroby Parkinsona u osób regularnie spożywających kawę.
Większość naukowców zaleca spożywanie do około 500mg kofeiny dziennie. Taka ilość tej substancji znajduje się w 4 szklankach naparu. Musimy jednak pamiętać, że jak we wszystkim, i w spożywaniu kawy trzeba zachować umiar, bo nadmiar zwyczajnie szkodzi.
mgr inż. Natalia Ciesielczuk
Dietetyk
Przeczytaj także: Warzywa mało znane a wartościowe
